PROSTAT BÜYÜMELERİNİN ÇOĞU İYİ HUYLUDUR!
40 yaşını aşmış erkeklerde, vücuttaki hormonal değişikliklere bağlı olarak prostatta ortaya çıkan hücresel farklılaşmalar, prostat içerisinde adenom adı verilen bir dokunun gelişmesine neden olur.Prostat büyümesi,  Benign Prostat Hiperplazi (BPH) yani prostat’ın kanser olmayan büyümesi olarak isimlendirilen bu durum aslında tüm erkeklerde meydana gelse de erkeklerin ancak 1/3’ünde tedavi gerektirecek ölçüde idrar kanalı tıkanıklığa yol açar.

BELİRTİLER
Prostatın kanser olmayan büyümesinde belirtiler genelde yavaş yavaş, yıllar içinde ortaya çıkmaktadır.  Bu nedenle birçok erkek, ciddi tıkanıklıkları dahi olsa,  bu durumu normal olarak kabul edebilir, duruma adapte olabilirler.  Prostat büyümesinde en sık görülen yakınmalar sık idrara çıkmak, zor idrar yapmak, idrara başlarken bir süre beklemek, idrarı kesik kesik boşaltmak, tuvaletten çıktıktan çok kısa bir süre sonra tekrar idrar hissi duymak ve mesanenin tam boşalmadığını hissetmektir.  Bunlara ek olarak ani idrar sıkışmaları hissetmek, bazen idrarı tutamamak ve geceleri idrar hissiyle uyanmak da hastaları rahatsız eden belirtilerdir.

TEŞHİS YÖNTEMLERİ

 

1. Prostat muayenesi
2. PSA tahlili
3. İdrar tahlili
4. Saniyedeki idrar akım hızı (uroflowmetri)  ve PVR (idrar yaptıktan sonra mesanede kalan idrar miktarı) belirlenmesi
5. Ürogenital ultrasonografi (buna ek olarak, doktorunuz gerek görürse, makattan yapılan prostat ultrasonografisi

TEDAVİ
Prostat büyümesinde tedavi gerektiren durum prostatın büyümüş olması değil,  büyümüş olan prostatın idrar kanalını tıkaması ve ciddi şikayetlere yol açmasıdır.  Prostat büyümesi tedavisindeki amaç,  büyümüş olan adenom dokusunu ortadan kaldırıp idrar kanalındaki tıkanıklığı gidermektir.  Bu amaçla uygulanan 3 ana yöntem vardır: ilaç tedavisi, cerrahi işlemler ve ısı terapisi.

İLAÇ TEDAVİSİ
Prostat ve mesane boynu civarındaki düz kasları gevşetip idrar akımını kolaylaştıran bir grup ilaç bulunmaktadır.  Bu ilaçlar 4 haftalık bir tedavi ile hastaların yaklaşık %60’ında idrar akım hızında artış ve yakınmalarda gerileme sağlarlar. Prostatta küçülmeyi hedefleyen hormonal tedavilerde ise sonuçlar 3 ile 6 ay gibi daha uzun sürelerde elde edilir ve hastaların 2/3’de prostat dokusunda yaklaşık %20-30 küçülme sağlanır.

CERRAHİ YÖNTEMLER
Prostat büyümesine bağlı komplikasyonları olan,  ilaç tedavisine rağmen şikayetlerinde düzelme gözlenmeyen veya daha etkin bir tedavi yöntemini tercih eden hastalarda cerrahi tedavi uygulanır.  Hangi cerrahi yöntemin uygulanacağına hastanın prostat büyüklüğü,  genel durumu,  herhangi başka bir hastalığı olup olmaması, kullandığı ilaçlar ve benzeri birçok faktör göz önüne alınarak karar verilir. Verilen karara göre açık veya kapalı cerrahi prosedürlerden birisi uygulanır.

AÇIK PROSTAT AMELİYATI
Karından uygulanan bir kesik ile prostat cerrahi olarak çıkarılır.  İyileşme döneminde 1 hafta kadar sonda kalması gerekmektedir.  İyileşme  dönemi ortalama 12-15 gündür.

KAPALI TUR AMELİYATI:
Rezekteonkop denilen aletle idrar yolundan girilerek elektrik akımı yardımıyla prostat kesilerek çıkarılır.  İyileşme  dönemi ortalama 3-4 gündür.

LAZER İLE BUHARLAŞTIRMA:
Greenlight sisteminde sisteskop ile idrar yolundan girilerek prostat dokusunu lazer akımı ile buharlaştırılır. Yüksek riskli tansiyon hastalarında, kanama zamanını uzatan ilaç kullanan veya kalp pili olan kalp hastalarında rahatlıkla kullanılmaktadır.  İyileşme  dönemi ortalama 1-2 gündür.

ISI VEYA TERMAL TEDAVİLER:
Değişik enerji çeşitleri kullanmak büyümüş prostat dokusunu etkisiz hale getirmektedir.  Lokal anestezi ile uygulanmaktadır.  Ancak tedavinin etkisi  uzun süre kalıcı olmamaktadır.

UNUTMAYIN
Prostat  kolayca ve etkili bir şekilde kontrol altına alınabilen bir hastalıktır.  Bu nedenle kendisinde bazı değişikliklerden kuşkulanan bir erkeğin yapabileceği en büyük hata korkarak doktora gitmekten kaçınmak ve hastalığın zor tedavi edilir hale gelmesine neden olmaktır.  40 yaş sonrası yıllık kontrollerinizi kesinlikle ihmal etmeyin.  Unutmayın,  Prostat Hastalıklarında Erken Teşhis Tedavinize Açılan Kapı Olacaktır.

PROSTATIN İLTİHABİ HASTALIKLARI; PROSTATİTLER

1-PROSTATIN MİKROBİK OLMAYAN MÜZMİN İLTİHABI

Erkeklerde çok sık görülen “kronik non-bakteriyel prostatit”, prostatın belirli bir bakteriye bağlı olmaksızın iltihaplanmasıdır.   Belirtileri arasında sık idrara çıkma, ani veya zorlu idrar yapma, idrar yaparken ağrı ve yanma,  gece sık idrara çıkma,  sırtın alt kısmı veya cinsel bölgede ağrı,  azalmış idrar akımı, semende kan görülmesi,  ağrılı boşalma,  hafif ateş,  tekrarlayan mesane enfeksiyonları olabilir.  Ancak idrarda veya prostat bezi sıvısında bakteri tespit edilemez.   Bu nedenle bu prostatit tipinin tanı ve tedavisi son derece zordur.  Zaten amaç, hastalığı tamamen ortadan kaldırmaktan ziyade belirtilerin rahatlatılmasıdır.

Bu iltihabi durumu tetiklediği düşünülen faktörlerden bazıları şunlardır

• Seksüel aktivite:   Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonu ( bel soğukluğu, klamdiya gibi ) olan, seksüel olarak aktif genç erkeklerde daha sık gelişir.Bazı erkeklerde cinsel ilişki sıklığının azalması iyileştirici bir faktör olabilir.
• Endişe veya stres:  Stres idrar akımını kontrol eden kasların kasılmasına neden olur.  Bu kaslar,  mesane ve rektumu destekleyen pelvik taban kaslarıdır.  Kasılmalar, kasların düzenli gevşemelerini önler ve idrarın prostata geri dönüp, dokusunu zedelemesine neden olur.
• İdrarı bitirme ve yeniden başlama:  Bazı erkekler idrar yaparken sık sık durup tekrar başlarlar.  İdrar akımını durdurmak üretradan geri idrar kaçışına neden olur ve bu da prostatı tahriş eder.
• Ağır Kaldırma:  Mesane doluyken ağır kaldırma idrarın prostata geri kaçışına neden olur.
• Meslek:  Kamyon şoförlüğü gibi meslekler bu enfeksiyonla ilişkili olabilir.
• Bazı aktiviteler:  Bisiklete binme veya jogging gibi aktiviteler bezi tahriş  edebilir.

2- PROSTATIN AKUT İLTİHABI
Prostatın akut iltihabı seyrek görülmekle birlikte son derece ciddi bir durumdur.  Ateş, üşüme, grip benzeri durum, idrar yaparken ağrı ve yanma, idrar yapma güçlüğü, azalmış idrar akımı, idrar yapma esnasında mesaneyi tam boşaltamama hissi, sık ve acil idrar yapma ihtiyacı, kanlı idrar, ağrılı boşalma en sık görülen yakınmalardır.

Bu prostatın tipinden çoğu zaman üriner sistem ve kalın barsaklarda bulunan bakteriler sorumludur.  Akut bakteriyel prostatit idrar yapamama ve kan dolaşımına enfeksiyon yayılması gibi ciddi problemlere neden olabilir.  Bu nedenle kişilerin vakit kaybetmeden doktora başvurmaları ve semptomlar ciddiyse birkaç gün hastanede kalmaları önerilir.

3-PROSTATIN MÜZMİN MİKROBİK İLTİHABI
Bu prostatit tipi bakteriyel enfeksiyon nedeniyle olur. Akut prostatitin aksine semptomlar daha yavaş gelişir ve belirtileri kronik non-bakteriyel prostatit ile hemen hemen aynıdır.  Kronik bakteriyel prostatitin nedeni açık değildir.  Üriner sistemdeki bakterilere, mesane veya kan enfeksiyonuna bağlı olabilir. Prostat bezinde oluşabilen taşlar veya prostattaki yapısal  kusurlar da prostatite neden olabilir.  Enfeksiyon bir travma yada üriner sisteme sokulan  bir enstrüman (katater gibi) sonucu oluşabilir. Doktorların üriner kateter sonrası rutin olarak antibiyotik yazmalarının nedeni budur.

SİZİNKİ HANGİ TİP?
Prostatit tanısındaki en önemli iki adım benzer belirtilere neden olan diğer durumların elenmesi ve hangi tip prostat iltihabınız olduğunun saptanmasıdır.  Bunun için medikal geçmişinizin ayrıntılı olarak incelenmesi gerekmektedir. Geçmişte gördüğünüz tedaviler, geçirdiğiniz enfeksiyonlar, cinsel yaşamınız ve aile hikayenizle ilgili inceleme yapılması önem taşır. Bununla beraber fizik muayene ve rektal digital muayene yapılması da gerekir. Parmakla muayene sırasında doktorunuz prostat bezinden sıvı alabilir. Bu işlem “prostat masajı” veya “stripping” olarak adlandırılır.   Prostatınızdan alınan sıvı enfeksiyon veya yangı bulguları açısından mikroskop altında incelenir.   Bakteri ve lökosit araştırması için idrar örneği gerekmektedir.  Lökositler yangıyı,  bakteriler enfeksiyonu gösterir.  İdrar testiniz her ikisi için de pozitif ise bakteriyel prostatitiniz vardır.  Eğer lökosit var ve bakteri yoksa bu mikropsuz formdur.  Bakteri veya lökosit yoksa semptomlarınız başka rahatsızlıklarla ilgili demektir.

MEDİKAL TEDAVİLER

ANTİBİYOTİK TEDAVİSİ
Antibiyotikler tüm prostatit tiplerinde ilk tercih olarak kullanılır.  Enfeksiyona neden olan spesifik bakteri tipi saptanana kadar doktorunuz size geniş spektrumlu bir antibiyotik başlayacaktır.  Antibiyotiğin kullanım süresi enfeksiyonun ilaca verdiği yanıta göre değişir.  Akut prostatitte birkaç haftalık bir tedavi yeterlidir.  Diğer yanda kronik non bakteriyel form dirençli olup tedavi süresi uzundur, bazen tedavi edilemeyebilir.  Ek olarak ilaçlar bırakıldığında  enfeksiyonun tekrarı  görülebilir.  Her ne kadar non-bakteriyel prostatite enfeksiyonlar neden olmasa da doktorunuz yakınmaları azaltmak için birkaç haftalık antibiyotik tedavisi verebilir.

ALFA BLOKÖRLER
Zor idrar yapma üriner sistemdeki bir tıkanıklığa bağlı olabileceği için doktorunuz alfa blokör tedavisine başlayabilir.  Bu ilaçlar mesane boynunu ve prostatı rahatlatır.

AĞRI KESİCİLER
NSAID ajanlar veya asetaminofen ağrı ve rahatsızlığı azaltabilir.  Ancak yan etkiler açısından doz ayarlaması doktorunuz tarafından yapılmalıdır.

FİZİK TEDAVİ
Medikal tedaviye ek olarak uygulanan fizik tedavi yöntemleri prostatit yakınmalarının azaltılması açısından önem taşır. Hangi egzersizlerin ne kadar uygulanması gerektiğine karar vermek için bir fizyoterapiste ihtiyaç vardır. Bazı erkeklerde alt pelvik kasları gerip gevşetmek semptomları azaltabilir. Bunun için kullanılan bir yöntem olan Diatermi tedavisinde kas dokusunu ısıtmak ve rahatlatmak için elektriksel akım kullanılır. Bir diğer yöntem; Biofeedback kaslarınızı gevşetmenizi sağlayacak bir teknolojidir.  Bir biofeedback seansında terapist vücudunuza elektrotlar ve alıcılar yerleştirir.  Elektrotlar bir monitöre bağlıdır ve kas gerginliği gibi vücut fonksiyonları hakkında geri bildirim verir.  Terapistiniz bu sırada sizi rahatlatmak için gevşeme teknikleri uygular.  Fizyoterapinin prostatite nasıl fayda sağladığı tam olarak bilinmemektedir.  Ancak bazı erkeklerde sıkı veya kasılmış kasların durumdan sorumlu olabileceği düşünüldüğünden, bu kasların rahatlamasında fizyoterapinin rolü önemlidir.

SİTZ BANYOLARI
Çoğu erkekte bu banyolar ağrıyı azaltır,  pelvik ve alt karın kaslarının gevşemesini sağlar.  Bu banyolarda alt vücut yarısı suya sokularak kasların rahatlaması amaçlanır. Doktorunuz size ayda iki- üç kez 30 dakikalık oturma banyosu önerecektir.

PROSTAT MASAJI
Prostat masajı enfeksiyona neden olabilecek ödemi azaltır,  antibiyotiklerin iltihaplı dokulara daha girişini sağlar.